Doğum Kontrol Haplarının Zararları ve Yan Etkileri

Yaygın olarak "doğum kontrol hapı" olarak bilinen oral kontraseptif haplar, gebeliği önlemeye yönelik olarak kullanılan hormon temelli bir yöntemdir. Ayrıca düzensiz adet kanaması, ağrılı veya ağır adet dönemleri, endometriozis, akne ve premenstrüel sendromun (PMS) etkilerinin hafifletmeye de  yardımcı olabilir.

Doğum kontrol hapları yumurtlamayı önleyerek çalışır. Hap kullanımı döneminde yumurta üretilmez, bu nedenle spermin döllenmesi için hiçbir şey yoktur. Kısaca hamilelik gerçekleşemez.

Piyasada çok farklı doğum kontrol hapları vardır. Hepsinde östrojen , progesteron veya her iki hormonun sentetik formları bulunur. Sentetik progesteron progestin olarak adlandırılır. Kombinasyon hapları progestin ve östrojen içerir. "Mini haplar" ise sadece progestin içerir.

Doğru kullanıldığında, doğum kontrol hapları çok etkilidir, ancak kadınlar hapları hatalı kullandıkları için, her 100 kadından  6 ila 12'sinin hamile kalma riski vardır.

Doğum kontrol hapları cinsel yolla bulaşan hastalıkları (STD) önlemez. Sadece bir prezervatif bu tür enfeksiyonları önlemeye yardımcı olabilir.

Doğum Kontrol Haplarının Yan Etkileri

Oral kontraseptiflerin ortak yan etkileri şunlardır:

-Adet dönemleri arasında lekelenme

-Mide bulantısı

-Göğüslerde hassasiyet

-Baş ağrısı ve migren

-Kilo almak

-Ruh hali değişiklikleri

-Gecikmiş adet dönemleri

-Cinsel istekte azalma

-Vajinal akıntı

-Kontakt lens kullanımında zorluk

Bu yan etkilerin her birini detaylı olarak inceleyelim:

1. Adet dönemleri arasında lekelenme

Dönemler arasında lekelenme genellikle hapı almaya başladıktan sonraki 3 ay içinde düzelir.

Lekelenme sırasında, ilaç doğru şekilde alındığı ve hiçbir doz kaçırılmadığı sürece hala etkilidir.

Bu lekelenme, uterusun daha ince bir endometriyal astara veya vücudun farklı hormon düzeylerine sahip olması nedeniyle olabilir.

2. Mide bulantısı

Bazı kadınlar hapı ilk kez kullanmaya başladığında hafif bir mide bulantısı yaşayabilir, ancak belirtiler genellikle bir süre sonra ortadan kalkar. Hapı yemekle veya yatmadan önce almak bu konuda yardımcı olabilir. Eğer bulantı 3 aydan uzun süredir devam ediyorsa ve şiddetli ise, tıbbi yardım almalısınız.

3. Meme hassasiyeti

Doğum kontrol hapları göğüslerde büyüme veya hassasiyete neden olabilir. Bu normalde hapı başlattıktan birkaç hafta sonra kendiliğinden geçer. Memede bir yumru alan ya da kalıcı ağrı veya hassasiyet ya da şiddetli göğüs ağrısı olan kişiler tıbbi yardım almalıdır.

Meme hassasiyetini hafifletmek için kafein ve tuz alımını azaltmak ve destekleyici bir sütyen takmak yardımcı olabilir.

4. Baş ağrısı ve migren

Bazı insanlar düzensiz adet dönemleri, mide bulantısı, baş ağrısı veya kilo değişimi gibi yan etkiler yaşarlar.

Doğum kontrol haplarındaki hormonlar baş ağrısı ve migren riskini artırabilir.

Farklı tipleri ve hormonları olan haplar farklı semptomları tetikleyebilir .

Düşük dozlu bir hap kullanmak baş ağrısı riskini azaltabilir.

Semptomlar normalde zamanla iyileşir, ancak eğer hapları kullanmaya devam ettikçe şiddetli baş ağrıları da devam ediyorsa, tıbbi yardım almanız gerekir.

5. Kilo alımı

Klinik çalışmalarda, doğum kontrol hapları ve kilo dalgalanmaları arasında tutarlı bir bağlantı bulunamamıştır. Bununla birlikte, özellikle göğüs ve kalça çevresinde ödem meydana gelebilir.

Bir araştırmaya göre, progestin içeren doğum kontrol hapı 6 ya da 12 ayda ortalama 2 kilogram civarında kilo artışına neden olmuştur.

6. Ruh hali değişiklikleri

Çalışmalar doğum kontrol haplarının kadınlarda ruh halini etkilediğini düşündürmektedir. Dahası depresyon riskini arttırabilir. Hap kullanımı sırasında daha önce tecrübe etmediği şekilde duygudurum değişiklikleri yaşayan herkes mutlaka doktoru ile görüşmelidir.

7. Gecikmiş adet dönemleri

Uygun hap kullanımında bile, bazen adet dönemleri bir süre gecikebilir. Bunu etkileyebilecek faktörler stres , hastalık, seyahat, hormonal veya tiroid anormalliklerini içerir.

Hapı kullanırken adet olunmazsa veya çok hafif bir adet dönemi yaşandıysa, bir sonraki doğum konrol hapı kutusuna başlamadan önce bir hamilelik testi yapılması önerilir.

8. Cinsel istekte azalma

Doğum kontrol hapındaki hormon veya hormonlar bazı insanlarda cinsel dürtü veya libidoyu etkileyebilir. Eğer cinsel istekte azalma devam devam ederse ve rahatsız edici ise, bu konu bir doktor ile görüşülmelidir.

Bazı durumlarda ise doğum kontrol hapları menstrüel kramp, premenstrüel sendrom, endometriyoz ve rahim fibroidlerinin ağrılı semptomlarını azaltmak suretiyle libidoyu arttırabilir .

9. Vajinal akıntı

Hapı alırken vajinal akıntıdaki değişiklikler oluşabilir. Bu, vajinal yağlanmada bir artış veya azalma gibi bir değişiklik olabilir. Vajinal kuruluk sonuçlarına neden olursa, biraz daha fazla vajinal akıntı, cinsel ilişkiyi daha rahat hale getirebilir.

Bu değişiklikler genellikle zararlı değildir, ancak renk veya kokudaki değişimler bir enfeksiyonu işaret edebilir. Bu gibi değişikliklerden endişe duyan herkes doktoru ile görüşmelidir.

10. Kontak Lens kullanımında zorluk

Doğum kontrol hapının neden olduğu hormonal değişiklikler gözdeki kornea kalınlaşmasına bağlanmıştır. Oral kontraseptif kullanımı daha yüksek bir göz hastalığı riski ile ilişkili değildir, ancak kontakt lenslerin artık rahatça uyuşmadığı anlamına gelebilir.

Kontakt lens kullanıcıları, ilaç kullanımı sırasında görme veya mercek toleransında herhangi bir değişiklik olduğunda göz doktorlarına danışmalıdır.

Doğum Kontrol Haplarının Riskleri

Bu haplar kan pıhtıları, derin ven trombozu (DVT), akciğerdeki bir pıhtı, felç veya kalp krizi gibi kardiyovasküler problemler riskini artırabilir.

Doğum kontrol hapları ayrıca kan basıncında , benign karaciğer tümörlerinde ve bazı kanser türlerinde artışa neden olmuştur.

Doğum kontrol hapları aşağıdaki grupte yer alan kişiler tarafından kullanılmamalıdır:

-hamile olan kadınlar

-35 yaşın üzerinde sigara içenler veya geçen yıl içinde sigara içmeyi bırakan ve 35 yaşın üzerinde olan kadınlar

-obezite olan herkes

-bazı ilaçları alan kişiler

-tromboz, inme veya kalp sorunu olanlar

-Şiddetli migreni olan insanlar

-meme kanseri, karaciğer veya safra kesesi hastalığı olan veya geçiren herkes

-diyabet komplikasyonları olanlar

Aşağıdakilerden herhangi biri meydana gelirse, mutlaka bir doktor kontrolü gereklidir;

-karın veya mide ağrısı

-göğüs ağrısı, nefes darlığı veya her ikisi

-şiddetli baş ağrısı

-bulanık görme veya görme kaybı gibi göz problemleri

-bacaklarda ve baldırlarda şişme veya ağrı

-baldırlarda kızarıklık, şişme veya ağrı

Doğum Kontrol Haplarının Uzun dönem etkileri

Doğum kontrol haplarının kullanılması uzun vadede sağlık sorunları riskini artırabilir.

Kardiyovasküler problemler

Kan pıhtıları, kalp krizi veya felç öyküsü olan kişilerin, doğum kontrol hapı kombinasyonunu almamaları tavsiye edilir.

Kombinasyon hapları kalp krizi, inme ve kan pıhtıları gibi kardiyovasküler yan etki riskini artırabilir. Bunlar ölümcül dahi olabilir.

Bazı haplarla risk daha yüksektir. Doktor uygun seçenekler hakkında size tavsiyede bulunabilir.

Kontrolsüz yüksek tansiyonu, kalp krizi veya inme öyküsü olan herkes, sağlık uzmanlarına alternatif yöntemler hakkında sorular sormalıdır.

Kanser riski

Östrojen gibi doğal olarak ortaya çıkan dişi hormonlarının, bir kadının bazı kanser türlerini geliştirme şansını etkilediği düşünülmektedir. Bu nedenle, hormon bazlı bir doğum kontrolü yönteminin kullanılması benzer bir etkiye sahip olabilir. Aşağıdaki kanser türleri doğum kontrol hapı kullanımı ile ilişkilendirilmiştir;

-Yumurtalık ve endometrial kanser

-Göğüs kanseri

-Serviks kanseri

-Karaciğer kanseri

Alternatifler

Doğum kontrol hapı kullanamayan veya kullanmayı tercih etmeyenler için başka seçenekler de mevcuttur.

-Prezervatifler

-Diyafram

-NuvaRing (vajinal halka)

-Rahim içi cihazlar

-Kontraseptif implantlar

-Sterilizasyon (tüplerin bağlanması)

-Doğum Kontrol İğneleri