Stres Hormonu Kortizol Nedir?
Kortizol
olarakta bilinen Stres Hormonu, vücudun stres yanıtında önemli bir oyuncu
olarak çalışan ve sıklıkla stresin bir göstergesi olarak araştırmalarda ölçülen
bir hormondur. Kortizol vücudun işleyişinde hayati bir rol oynar; adrenal
bezler tarafından salgılanır ve aşağıdaki fonksiyonlarla ve hatta daha fazlasıyla ilişkilidir;
-Uygun glikoz metabolizması
-Kan basıncının düzenlenmesi
-Kan şekeri için insülin salımı
-Bağışıklık fonksiyonu
Kortizolün Olumlu Etkileri
Kortizol
seviyeleri bireyler arasında ve aynı kişilerde gün içinde farklı zamanlarda
dalgalanabilir. Örneğin, normal olarak, kortizol vücutta sabahları daha yüksek
seviyelerde bulunur ve geceleri en düşük düzeydedir. Bu döngü günlük olarak
tekrarlar.
Kortizol
seviyeleri kişinin gün içinde ne yaşadığına göre de dalgalanma gösterebilir.
Örneğin, stres, kortizolün kan dolaşımında salgılanmasının tek nedeni
olmamasına rağmen, “stres hormonu” olarak adlandırılmaktadır çünkü, aynı
zamanda vücudun stres yanıtı sırasında daha yüksek seviyelerde salgılanmaktadır
ve stresle ilgili birçok değişiklikten sorumludur.
Küçük
kortizol artışlarının bazı olumlu etkileri vardır:
-Hayatta kalmak için hızlı bir enerji patlaması
-Daha yüksek
hafıza fonksiyonları
-Artan
bağışıklık
-Acıya karşı daha düşük hassasiyet
-Ayrıca
vücutta homeostazinin korunmasına yardımcı olur
Bazı
insanlar, stres yaşadıklarında diğerlerine göre kortizol bakımından daha büyük
bir artış yaşarlar. Stresörlere tepki olarak salgıladığınız kortizol miktarını
en aza indirmek de mümkündür. Bu durum makalenin sonraki bölümlerinde tartışacağımız, düzenli biçimde stres
yönetimi teknikleri kullanılarak gerçekleştirilebilir.
Çok Fazla Kortizol ve Stresin Etkileri
Kortizol
vücudun strese verdiği yanıtın önemli ve faydalı bir parçasıyken, vücudun
gevşeme yanıtının aktive edilmesi önemlidir, böylece vücudun işlevleri stresli
bir olayın ardından normale dönebilir. Ne yazık ki, yüksek strestli yaşam
şartlarında, vücudun stres tepkisi, vücudun her zaman normal duruma dönme
şansının olmadığı ve bu nedenle de kronik stresin ortaya çıktığı bir zamanda
devreye girmektedir .
Kan akışında
(kronik stres ile ilişkili olanlar gibi) daha yüksek ve daha uzun kortizol
seviyeleri, aşağıdaki gibi olumsuz etkilere sahiptir:
-Bozulmuş bilişsel performans ve hafıza sorunları
-Baskılanmış tiroid fonksiyonu
-Hiperglisemi gibi kan şekeri dengesizlikleri
-Azalmış kemik yoğunluğu
-Kas dokusunda azalma
-Yüksek
tansiyon
-Vücutta azalan bağışıklık, yavaş yara iyileşmesi vb durumlar
-Artan
karın yağları ve karbonhidratlı yiyeceklere karşı istek
Kortizol Nasıl Düşürülür? Denge Nasıl Sağlanır?
Kortizol
seviyelerini sağlıklı bir düzeyde ve kontrol altında tutmak için, kortizol
seviyesindeki artıştan sonra vücudun gevşeme tepkisi aktive edilmelidir.
Vücudunuzu çeşitli stres yönetimi teknikleri ile rahatlatmayı öğrenebilir ve
ilk etapta strese karşı koruyabilmek için çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri
yapabilirsiniz. Aşağıdakiler birçok kişi tarafından bedenin ve zihnin
gevşetilmesinde ve vücudun sağlıklı kortizol düzeylerini korumasında yardımcı
olduğu ispatlanmış tekniklerdir:
-Günlük tutmak
-Düzenli
egzersiz yapmak
-Yoga
-Müzik dinlemek
-Nefes egzersizleri
-Meditasyon
-Düzenli
Seks Hayatı
Daha önce de
belirttiğim gibi, kortizol düzeyleri bireyler arasında değişir. İnsanlar strese
farklı tepkiler verirler. Bir kişi aynı durumda daha yüksek düzeyde kortizol
salgılayabilir. Ve bu eğilim bir kişinin hayatındaki farklı zamanlarda
değişebilir. Çalışmalar ayrıca, strese yanıt olarak daha yüksek kortizol
seviyelerini salgılayan kişilerin, daha az kortizol salgılayan kişilere göre karbonhidrat bakımından daha fazla yiyecek tüketme
eğiliminde olduklarını göstermiştir.
Strese karşı
daha duyarlıysanız, stres yönetimi tekniklerini öğrenmeniz ve düşük stresli bir
yaşam tarzını sürdürmeniz özellikle önemlidir. Bu kortizol salgılanmasını
kontrol altına almak ve aynı zamanda sağlıklı bir yaşam sürdürmek için harika
bir yoldur.
0 Comments