🩺 HELLP Sendromu Nedir? Preeklampsinin Ötesinde Hayati Bir Obstetrik Acil Durum
HELLP sendromu, gebeliğin geç döneminde ya da postpartum dönemde görülebilen ve preeklampsi ile ilişkili ciddi, potansiyel olarak hayatı tehdit eden bir obstetrik durumdur. Hemoliz (H), Elevated Liver enzymes (EL), and Low Platelet count (LP) ifadesinin kısaltması olan HELLP, tanı ve tedavide geç kalındığında hem anne hem de fetüs açısından ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
🔬 HELLP Sendromunun Klinik Özellikleri ve Tanısı
HELLP sendromu, çoğunlukla 27. gebelik haftasından sonra veya doğumdan sonraki ilk 48 saat içinde ortaya çıkar. Ancak postpartum 7. güne kadar uzayan vakalar da literatürde bildirilmiştir.
✅ Ana laboratuvar kriterleri (Sibai tanı kriterleri):
Hemoliz: LDH > 600 IU/L, total bilirubin > 1.2 mg/dL, periferik yaymada şistositler
Karaciğer enzim yüksekliği: AST veya ALT > 70 IU/L
Trombositopeni: < 100,000/mm³
📋 Diğer destekleyici klinik belirtiler:
Sağ üst kadran veya epigastrik ağrı (karaciğer kapsül distansiyonu)
Bulantı, kusma, baş ağrısı
Yorgunluk, görme bozuklukları
Hipertansiyon (her zaman mevcut olmayabilir)
İdrarda proteinüri (preeklampsi ile eş zamanlı olabilir)
🧠 HELLP Sendromu ile Preeklampsi Arasındaki Fark Nedir?
Her ne kadar HELLP, çoğunlukla preeklampsi ile birlikte görülse de, vakaların %15-20’sinde hipertansiyon ve proteinüri olmadan da ortaya çıkabilir. Bu nedenle, normal tansiyona sahip gebelerde de semptomlara dikkat edilmesi kritik önem taşır.
🧬 HELLP Sendromunun Olası Nedenleri ve Risk Faktörleri
HELLP sendromunun kesin etiyolojisi bilinmemekle birlikte, plasental perfüzyon bozukluğu, endotel disfonksiyonu, koagülasyon sistemi aktivasyonu gibi mekanizmalar rol oynamaktadır.
⚠️ Bildirilen risk faktörleri:
Önceki gebelikte HELLP öyküsü
Preeklampsi / gestasyonel hipertansiyon
25 yaş
Multiparite
Kafkas ırkı
Not: Herhangi bir risk faktörü olmayan kadınlarda da HELLP gelişebileceğinden, doğum öncesi her vizitte semptom taraması kritik önem taşır.
🏥 Tanı Yöntemleri
Kan Testleri: Tam kan sayımı, karaciğer fonksiyon testleri, LDH, haptoglobin, bilirubin düzeyleri
İdrar Tahlili: Proteinüri varlığı (zorunlu değildir)
Periferik Yayma: Şistosit, fragmented RBC gözlemi
Fetal Non-Stres Test / Ultrason: Fetal iyilik halini değerlendirme
⚕️ HELLP Sendromunun Tedavisi ve Yönetimi
🎯 Temel yaklaşım: Doğum
HELLP sendromunun tek kesin tedavisi doğumdur. Ancak fetus 34. haftadan küçükse ve maternal/fetal durum stabilse, kortikosteroid tedavisiyle fetal akciğer maturasyonu sağlanabilir.
💊 Destekleyici tedaviler:
Antihipertansif ajanlar (labetalol, nifedipin)
Magnezyum sülfat: Eklampsi profilaksisi
Kan ürünleri desteği (trombosit süspansiyonu, eritrosit transfüzyonu)
Yoğun bakım takibi: Şiddetli olgularda
📌 Kortikosteroidler sadece fetal akciğer gelişimi değil, maternal laboratuvar değerlerin stabilizasyonuna da katkı sağlayabilir (kontroversiyel).
🧾 Komplikasyonlar
HELLP sendromunda maternal mortalite %1–3, perinatal mortalite ise %7–20 arasında değişmektedir. Komplikasyonların çoğu geç tanı ve gecikmiş müdahaleye bağlıdır.
⚠️ Olası komplikasyonlar:
DIC (yaygın damar içi pıhtılaşma)
Plasental abruption
Karaciğer hematomu veya rüptürü
Akut böbrek yetmezliği
Pulmoner ödem
Eklampsi
🧸 Fetal Prognostik Faktörler
Fetal prognoz, gestasyon haftası, doğum kilosu ve neonatal bakım kalitesi ile doğrudan ilişkilidir.
Erken tanı, intrauterin hipoksiyi azaltır ve neonatal komplikasyon riskini düşürür.
🧭 Önleme Mümkün mü?
Hayır, HELLP sendromunu önlemek mümkün değildir, ancak erken tanı için:
Düzenli prenatal takip
Her muayenede tansiyon + idrar analizi
Üçüncü trimesterde karaciğer fonksiyon testlerine dikkat
Her baş ağrısı, görme bozukluğu, epigastrik ağrı şikayetinde hızlı değerlendirme
Unutulmamalı ki, normotansif gebelerde bile HELLP gelişebilir.
0 Comments