Akıl Hastalığının Tanımı Nedir?

Akıl hastalığı, bireyin düşünme, hissetme ve davranış şeklini olumsuz yönde etkileyen zihinsel sağlık koşullarını ifade eder. Tıpkı “fiziksel hastalık” ifadesi çok çeşitli fiziksel sağlık koşullarını tanımlayabileceği gibi, zihinsel hastalık da birçok farklı zihinsel sağlık problemini kapsar.

Türleri

Amerikan Psikiyatri Birliği'nin Teşhis ve İstatistiksel Zihinsel Bozukluk El Kitabı (DSM) birkaç yüz belirli zihinsel hastalığı veya rahatsızlığı sınıflandırmaktadır. Bu sınıflar şunları içerir:

Nörogelişimsel bozukluk

Şizofreni spektrumu ve diğer psikotik bozukluklar

Bipolar ve ilgili hastalıklar

Depresif bozukluklar

Anksiyete bozuklukları

Obsesif kompulsif ve ilişkili bozukluklar

Travma ve stres etkisine bağlı bozukluklar

Disosiyatif bozukluklar

Somatik semptom ve ilgili hastalıklar

Beslenme ve yeme bozuklukları

Eliminasyon bozuklukları

Uyku-uyanıklık bozuklukları

Cinsel işlev bozukluğu

Cinsiyet disforisi

Yıkıcı, dürtü kontrolü ve davranış bozuklukları

Madde ile ilgili bağımlılık bozuklukları

Nörobilişsel bozukluklar

Kişilik bozuklukları

Parafilik bozukluklar

Diğer zihinsel bozukluklar

Belirti ve bulgular

Akıl hastalıklarının belirtileri duruma bağlı olarak büyük ölçüde değişir. Örneğin, depresyonu olan bir kişi azalmış enerji ve uyku problemi yaşarken, yeme bozukluğu olan biri başka semptomlara sahip olabilir.

Tüm akıl hastalıkları şu noktayı ortak bir şekilde paylaşır: bu durum önemli sıkıntılarla ilişkilidir veya bir insanın yaşamsal faaliyetlerini sürdürme yeteneğine müdahale eder.

Akıl hastalığı kriterlerini karşılamak için, genellikle bireyin semptomları, sosyal, mesleki veya eğitsel işleyişine müdahale etmelidir.

Herkes zihinsel sağlıklarında inişler ve çıkışlar yaşayabilir. Sevilen birinin kaybı gibi stresli bir deneyim, psikolojik durumunuzu geçici olarak bozabilir. Ancak bu akıl hastası olduğunuz anlamına gelmez. Akıl hastalıklarının çoğu, belirtilerin iki hafta gibi belirli bir süre devam etmesini gerektirir.

Bazı bireylerin hastalıklarına dair içgörüleri vardır ve bir sorunla karşılaştıklarını kabul ederler. Örneğin, kaygı bozukluğu olan biri, semptomlarının günlük yaşamlarını etkilediğini kabul edecektir.

Ancak, psikotik bozukluğu olan biri, düşüncelerinin çarpıtıldığını fark etmeyebilir.

Genel anlamda, akıl hastalığının ortak semptomları aşağıdakileri içerebilir:

Faaliyetlere ilgi kaybı

Uykudaki değişiklikler

İştahta değişiklikler

Baş ağrısı ve karın ağrısı gibi açıklanamayan fiziksel semptomlar

Konsantrasyon zorluğu

Ruh halindeki değişiklikler

Her zihinsel hastalığın farklı belirtileri vardır, ancak düşünce, ruh hali ve davranışta değişiklikler yapma eğilimindedir. Sizin veya sevdiğiniz birinin akıl hastalığı olduğundan şüpheleniyorsanız endişeleriniz hakkında bir doktorla konuşmak önemlidir.

Nedenleri

Çoğu akıl hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Bunun yerine, birkaç farklı faktörden kaynaklandıkları düşünülmektedir. Aşağıdakiler, birinin zihinsel bir hastalık geliştirip geliştirmediğini etkileyen bazı faktörlerdir:

Genetik.Örneğin, şŞizofreni gibi hastalıkları olan bir akrabası olan kişilerin bu rahatsızlığı geliştirme riski daha yüksek olabilir.

Biyoloji. Beyin kimyasalları akıl hastalıklarında büyük rol oynar. Nörotransmiterdeki değişiklikler, beyindeki kimyasal habercileri etkiler.

Doğumdan önce çevresel maruz kalmalar. Anneniz size hamileyken alkol veya çeşitli ilaçlar kullandıysa veya size hamile kaldığında zararlı kimyasallara veya toksinlere maruz kalmışsa, zihinsel hastalık geliştirme riskiniz daha yüksek olabilir.

Yaşam deneyimleri. Yaşadığınız stresli yaşam olayları akıl hastalığının gelişimine katkıda bulunabilir. Kalıcı travmatik olaylar veya ocuk bakımını yapan birincil bakıcılarda tekrarlanan değişiklikler gibi durumlar bir bağlanma bozukluğu geliştirmenize neden olabilir.

Komplikasyonlar

Akıl hastalığı, birinin hayatında çeşitli komplikasyonlar yaratabilir. Yaygın komplikasyonlar şunlardır:

Aile çatışması

Önceden zevkli olan etkinliklere ilgi kaybı

Cinsel işlev bozukluğu

İş yerinde veya okulda devamsızlık

Okulda veya işte düşük performans

Yoksulluk

Evsizlik

Yasal sorunlar

Uyuşturucu veya alkol problemleri

Fiziksel sağlık sorunları

Artan intihar riski

Davranışsal konular

Teşhis

Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM-5) akıl hastalığı teşhis etmek profesyoneller tarafından kullanılan bir kılavuz sunmaktadır. Her akıl hastalığı için kriterleri ve semptomları açıklar. Akıl hastalıkları, bir psikolog veya psikiyatr gibi bir doktor veya akıl sağlığı uzmanı tarafından teşhis edilebilir.

Bir tanı konmadan önce, fiziksel sağlık konularını dışlamak için fiziksel bir muayeneye ihtiyacınız olabilir. Örneğin tiroid sorunları depresyon veya kaygı semptomlarına neden olabilir.

Ayrıca çeşitli psikolojik testlerden geçmeniz istenebilir. Tarama araçları veya psikolojik testler, bir uzmana kesin teşhis konunuzu saptamakta veya hastalığınızın ciddiyetini belirlemede yardımcı olabilir.

Tedavi

Pek çok akıl hastalığı tedavi edilemez ama kontrol altına alınabilir. Tedavi, akıl hastalığının türüne bağlı olarak büyük ölçüde değişir. Psikotik bozukluklar gibi bazı akıl hastalıkları ilaca iyi yanıt verebilir. Kişilik bozuklukları gibi diğer durumlar konuşma terapisine en iyi şekilde cevap verebilir. Sonuçlar bireysel düzeyde de büyük ölçüde değişebilir.