Dopamin
eksikliği bir kişinin yorgunluk, halsizlik, hayattan zevk
alamama ve kronik can sıkıntısı çekmesine neden olabilir.
Bununla birlikte, dopamin eksikliği depresyon, çeşitli bağımlılıklar, Dikkat
Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ve Parkinson hastalığı gibi önemli
sağlık sorunlarına da neden olabilir.
Eğer 'yaşam
zevkinizi' kaybettiğinizi hissediyorsanız, dopamin düzeylerinizin düşük
olmasından şikayetçi olabilirsiniz.
Dopamin
seviyelerinizi nasıl yükselteceğinizi bilmek, neşenizi yeniden kazanmanıza,
olumlu bir bakış açısını sürdürmenize ve daha da motive olmanıza yardımcı
olabilir.
Dopamin nedir?
Dopamin bir
nörotransmitterdir - beynin sinir hücrelerinin (nöronlar) birbirleriyle
“iletişim kurmasına” yardımcı olur.
Bilim
adamlarının çoğu hala dopaminin nasıl çalıştığını tam olarak bilmese de,
hemen hepsi ödül sistemimizle ve bir keyif duygusuyla bağlantılı olduğu konusunda
hemfikirdir.
Dopamin aynı
zamanda hareketlerimizle de bağlantılıdır. Nörobilim Derneği, merkezi sinir
sistemi ile hareketlerin kontrolü için gerekli olan dopamin ile ilgili bir
araştırma sonucu yayınladı. Parkinson hastalığının tedavisinde çığır açan bu
araştırmaydı.
Kısaca dopamin,
beynin düzgün çalışması için gerekli olan ve insanların kendileri hakkında iyi
hissetmelerine yardımcı olan önemli bir kimyasaldır.
Dopamin ne yapar?
Dopamin,
güzel bir şey olduğunda bize memnuniyet duygusu verir. Nörobilim uzmanı Dr.
Stephen Fleming, dopaminin özellikle zevkli ve beklenmedik bir şey olduğunda
serbest bırakıldığını söyllemektedir. Eğer beklenmedik bir hediye veya harika
bir haber alırsanız, beyin dopamini serbest bırakır.
Bununla
birlikte, dopamin bize memnuniyet duygusu vermekten fazlasını yapar.
Dopamin,
daha çok çalışmamızı sağlayan bir motivasyon kaynağıdır. Psikoloji profesörü
John Salamone, dopaminin motivasyonla nasıl ilişkili olduğunu göstermek için
fareler üzerinde bir çalışma yürütmüştür. Çalışma sonuçlarına göre, dopamin eksikliği olan hayvanlar her
zaman düşük değerli ödülü almak için en kolay yolu seçmişlerdir. Bununla birlikte,
yüksek düzeyde dopamin içeren hayvanlar, yüksek değerli bir ödül elde etmek
için kendilerini (örneğin bir çitin üzerinden atlamak) göstermeye daha
istekli davranışlar sergilemişlerdir.
Dopamin,
hedeflerimize ulaştığımızda, motivasyon ve ödülleri hissetmek için çok
önemlidir. İhtiyaçlarımız karşılandığında bize memnuniyet duygusu verir.
Dopamin ayrıca bir dizi başka rol oynar ve diğer bazı
önemli işlevleri şunlardır:
-bellek
-davranış ve biliş
-dikkat
-uyku
-öğrenme
Dopamin Eksikliğinin Nedenleri
Bazı
insanların dopamin düzeylerinin düşük olmasının nedenini tam olarak belirlemek
zor olabilir. Bununla birlikte, bilim adamlarının düşük dopamine sebep olarak
belirttiği bir çok faktör vardır;
Stres
Stres
vücudumuzu birçok yönden etkileyebilir. Dopamin makul bir stresle başa
çıkmamıza yardımcı olsa da, çok fazla stresin dopamin düzeyleri üzerinde
olumsuz bir etkisi olabilir. Journal of Neurochemistry'de yayınlanan bir
çalışmada, stresa maruz kalmanın üretilen dopamin miktarında bir düşüşe neden
olduğu belirtilmiştir.
Şişmanlık
Aşırı kilolu
olmak da beyindeki dopamin reseptörlerinin sayısını azaltabilir. Brookhaven
Ulusal Laboratuvarı tarafından yürütülen bir çalışmada, bilim adamları,
inceledikleri obez bireylerin hepsinin daha az dopamin reseptörü olduğunu
bulmuşlardır.
Beslenme
Doğru
yiyecekleri yemek, beyinde dopamin düzeylerini yükseltebilir. Bununla birlikte,
iyi beslenmeden yoksun bir diyet, bir dopamin eksikliğine neden olabilir.
Şeker ve
alkol gibi yiyecekler dopamini ani olarak artırabilirken, dopamin seviyelerinin
daha önce olduklarından daha düşük olduğu bir düzeye inmesine de neden
olabilirler. Bu tür gıdalar istek ve bağımlılıklara da neden olabilir.
İlaçlar
Bazı
ilaçların vücutta dopamin düzeylerinin düşmesine sebep olduğu kanıtlanmıştır. Bir çalışma, metamfetaminlerin sürekli kullanımının dopamin
taşıyıcılarının yoğunluğunda bir azalmaya neden olabileceğini göstermektedir.
Dopamin Eksikliği Belirtileri
Dopamin
eksikliğinin semptomlarından biri yaşama sevincinin olmadığını hissetmektir. Dopamin eksikliği yaşıyorsanız kendinizi en basit günlük işler için bile motive etmekte
zorlanabilirsiniz.
Dopamin
eksikliğinin başka bir belirtisi ise sabahları zor uyanmak ve kahve içmeden ayılamamak, dahası gün içinde sürekli ruh hali dalgalanmaları yaşamak
olabilir.
Dopamin
eksikliğinin diğer belirtileri şunlardır:
Depresyon
Huzursuz
bacak sendromu
Sürekli uyku
isteği
Yapılacak
işleri erteleme
Günlük
aktivitelerden zevk almamak
Şekerli
yiyecekler, gazlı içecekler, alkol ve yağlı yiyecekler için artan iştah ve istek
Kilo
verememe
Ruh hali değişiklikleri
Yorgunluk
Başkalarıyla
etkileşim kurmak istememek
Düşük libido
Unutkanlık
Dopamin Eksikliği ile İlişkili Bozukluklar
Dopamin
eksikliğinin sizi nasıl etkileyebileceğini anlamak, dopaminin düşük
seviyelerinin sonucu olan çeşitli bozuklukları yönetmenize ve tedavi etmenize
yardımcı olabilir.
Dopamin
eksikliği ile ilişkili en yaygın bozukluklar;
Dopamin eksikliği ve depresyon
Depresyon
dopamin eksikliğinin en sık görülen semptomlarından biridir. Dopaminin düşük
seviyeleri aynı zamanda, depresyonda olan bir kişinin kronik can sıkıntısı,
yorgunluk ve tatmin duygusu hissetmemesi de olabilir.
Çalışmalar
ayrıca dopamin eksikliğinin depresif durumlarla bağlantılı olduğunu
göstermiştir.
Düşük dopamin seviyeleri ve bağımlılıklar
Dopamin
düzeylerinin düşük olması çeşitli bağımlılıklara neden olabilir.
Tabii ki, en
yaygın olarak uyuşturucu, sigara ve alkol bağımlılıkları vardır. Bununla birlikte,
dopamin eksikliği, kişiye 'ani zevkler' veren herhangi bir bağımlılık
yaratabilir. Yani, bu alışveriş, kumar ve şekerli yiyecekler için bir
bağımlılık olabilir.
Dopamin
seviyelerini arttırmak için ilaç ve alkol gibi uyarıcıların kullanılmasının
etkilerini araştıran bir çalışma, zamanla vücudun uyarıcıya olan duyarlılığının
azaldığını göstermiştir. Dopamin seviyelerini arttırmak için uyarıcıların
kullanılması döngüsü dopamin reseptörlerini yok etme etkisine sahiptir.
Dopamin ve Parkinson hastalığı
Milli
Parkinson Vakfı bir insanın beyni dopamin üretimini durdurduğunda “hareketleri,
vücut ve duyguları düzenleme konusunda daha az yeteneği” olduğunu söylüyor.
Parkinson
hastalığı bir dopamin eksikliği ile bağlantılı olduğundan, hastalığı yönetmenin
ana yolu dopamin seviyelerini arttırmak için ilaçların kullanılmasıdır. Bununla
birlikte, çoğu zaman bu ilaçlar zamanla etkilerini kaybederler çünkü vücut
onlara daha az tepki verir.
Huzursuz Bacak Sendromu ve Dopamin
Doktorlar huzursuz bacak sendromunun temel nedeninin dopamin eksikliği olduğunu belirtmektedir.
Vücuttaki dopamin düzeylerinin artması, bu tıbbi durumu tedavi etmenin standart
yoludur.
Dopamin ve Sosyal Fobi
Dopamin
eksikliği ayrıca, diğer insanlarla etkileşimde bulunma konusunda zorluklara da
yol açabilir. Başkalarıyla etkileşimde zorluk aynı zamanda depresyonun bir
özelliği olsa da, küçük bir çalışma depresyon olmayan kişilerin bile dopamin
eksikliği varsa sosyal fobiden muzdarip olabileceğini göstermiştir.
Doğal Yollarla Dopamin
Düzeyleri Nasıl Artırılır?
Neyse ki,
dopamin seviyelerini doğal olarak artırabileceğiniz birçok yol vardır ve
bunların çoğu pozitif yaşam tarzı değişiklikleri ve diyet ile ilgilidir.
Amino
asitler, tirozin ve fenilalanin
içeren gıdalar vücutta dopamin üretimini uyarır. Bunlar çoğu hayvansal üründe
bulunur.
Bununla
birlikte, doğal olarak dopamini arttırmak için muz, elma, yeşil yapraklı sebzeler, pancar, fındık, baklagiller, zerdeçal ve bitter çikolata yiyebilirsiniz .
Bazı doğal
özler içeren takviyeler de dopamini artırır. Bunlar kurkumin, yeşil çay, yabanmersini ve Ginkgo bilboa'dır.
Fiziksel
egzersiz aynı zamanda vücuttaki dopamini arttırmak için harika ve sağlıklı bir
yoldur. Ayrıca kilo vermenize, kardiyovasküler sisteminizi geliştirmenize ve
daha iyi bir genel sağlığa yardımcı olabilir.
0 Comments