Şizoaffektif Bozukluk Nedir ve Belirtileri, Tanı Kriterleri Nelerdir?

Şizoaffektif bozukluk, psikoz belirtilerini (örneğin, halüsinasyonlar ve sanrılar) duygudurum bozuklukları (örneğin, mani ve / veya depresyon) belirtileriyle birleştiren kronik bir akıl sağlığı bozukluğudur. Belirtilerin varlığına bağlı olarak, bipolar tip veya depresif tip olarak teşhis edilir.

Şizoaffektif bozukluğun toplumda görülme oranı şizofreni ve duygudurum bozukluklarından daha azdır ve yüzde birden daha az olduğuna inanılmaktadır.

Bozukluğa sahip bireyler, iyileşme dönemlerine sahip olma eğilimindedirler, ardından semptomların kötüleştiği dönemler izler. Genellikle 16 ve 30 yaşları arasında teşhis edilir ve çocuklarda nadir görülür.

Şizoaffektif bozukluk tanısı konduysa veya tanıdığınız bir kişinin bu bozukluğa sahip olabileceği veya yakın zamanda tanı konulduğu konusunda endişeleniyorsanız, ortak semptomları, tanının nasıl yapıldığını ve tedavinin semptomlarını azaltmada ve iyileşmede nasıl yardımcı olabileceğini anlamak önemlidir.

Belirtileri ve Tanı Kriterleri

Şizoaffektif bozukluğun belirtileri ve şiddeti her bireyde farklıdır. Depresif belirtiler, manik semptomlar ve şizofreni belirtileri altında olanlarda geniş olarak kategorize edilebilirler. Bipolar tipte olanlar depresif ve manik belirtileri birlikte gösterirken, depresif tipte olanlar sadece depresif belirtilerle karşılaşacaklardır.

Şizoaffektif Bozukluk Belirtileri;

Üzüntü

Değersizlik

Umutsuzluk

Boşluk

Düşünme veya konsantrasyon problemleri

İştahsızlık

Kilo kaybı veya kilo alma

Çok fazla uyuma

Huzursuzluk

Enerji eksikliği

Olağan faaliyetlere ilgi kaybı

Kendini suçlama

Ölüm veya intihar düşünceleri

Karakter dışı ya da kendini yıkıcı davranışlar (örneğin ekstrem sporlar, çok hızlı araba kullanmak, riskli cinsel uygulamalar)

Delüzyonlar (tam tersine kanıtlara rağmen yapılan yanlış, sabit inançlar)

Halüsinasyonlar (orada olmayan şeyleri görme veya duyma)

Paranoya

Düzensiz düşünce ve davranışlar, iletişim bozukluğu (konuların değiştirilmesi, sorulara ilgisiz cevaplar verilmesi)

Yavaş hareketler veya hareketsizlik ( katatoni )

Yüz ifadelerinde ve konuşmada duygu eksikliği (negatif belirtiler)

Düşük motivasyon (avolition)

Kötü kişisel hijyen

Yukarıda listelenen psikotik belirtiler şizoaffektif bozukluğun bir yabancıya nasıl göründüğünü açıklamakla birlikte, bu belirtilerin bozukluğu olan bir kişiye nasıl hissettirdiğini öğrenmek de yararlıdır .

Dağınık Düşünceler

Eğer dağınık düşünceleriniz varsa, zihninizin bulanık ya da her şeyin bağlantısız olduğunu hissedebilirsiniz. Konuştuğunuzda, ne hakkında konuştuğunuzu hatırlayamayabilirsiniz, bu yüzden insanların söylediklerini takip etmeniz zor olabilir. Düşüncelerinizin kontrolünüzde olmadığını hissedebilirsiniz.

Kontrol Edildiğini Düşünmek

Bir yabancı, Tanrı ya da şeytan gibi dış güçler tarafından kontrol edildiğinizi düşünebilirsiniz.

Birinin kendi düşüncelerini kafanıza soktuğunu hissedebilirsiniz. Başkalarının düşüncelerinizi duyabildiğini veya onlara erişebileceğini hissedebilirsiniz.

Halüsinasyonlar

Sizin haricinizde kimsenin duymadığı sesler işitebilirsiniz. Bu seslerle konuşmaya ya da yapman gerektiğini söyledikleri şeyleri yapmaya başlayabilirsiniz. Aslında, bu sesler beyniniz tarafından yaratılmıştır ve gerçek değildir.

Delüzyonlar - Sanrılar

Delüzyonlar, yüzde 100 gerçek olduğunaa inandığınız ama herkes tarafından gerçek olmadığı düşünülen şeylerdir. Zaman içinde gelişebilirler ya da aniden başlayabilirler.

Bazen bu sanrılar duyduğunuzu sandığınız seslerle ilgilidir. Çoğu zaman ise bu delüzyonlar paranoyaktır, öyle ki insanlar size karşı komplo yapıyor gibi hissedersiniz ve insanlardan uzak durmak istersiniz.

Teşhis

Şizoaffektif bozukluğun tanısı bir klinik görüşme yoluyla bir psikiyatrist veya psikolog tarafından yapılır. Bir akıl sağlığı uzmanı, Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabında (DSM-5) belirtilen kriterleri karşılayıp karşılamadıklarını belirlemek için semptomlarınız hakkında bilgi isteyecektir. Bu klinik görüşmeden önce, nöbet bozukluğu veya ilaç kullanımı gibi diğer potansiyel nedenler, fiziksel muayene, beyin görüntüleme, kan testi vb. uygulanabilir.

Şizoaffektif bozukluk diğer psikolojik rahatsızlıklarla benzer belirtiler gösterir, bu yüzden teşhis edilmesi zor olabilir. Bazen, sadece bipolar bozukluk veya şizofreni olarak yanlış teşhis edilir. Bu nedenle, ruh sağlığı uzmanınızın, teşhis koymadan önce belirtilerinizin tam bir tarihçesine sahip olması önemlidir.

Şizoaffektif bozukluk tanısı, şizofreni semptomları ile örtüşen bir ana duygudurum bozukluğu (depresyon veya mani) periyodunu (sanrılar, halüsinasyonlar, dağınık düşünceler vb) gerektirir.  Son olarak, duygudurum belirtileri, hastalığınızın süresi boyunca mevcut olmalıdır.

Nedenleri

Şizoaffektif bozukluğun nedenini tam olarak bilmiyoruz. Bununla birlikte, bunun, prenatal dönemde ve genetik, beyin kimyası ve yapısı, annenin hamilelikte psikotropik ilaç kullanımı,  viral enfeksiyonlar ve doğum kusurları, yaşam stresi (aile içinde ölüm, iş kaybı, evliliğin sonu) dahil olmak üzere çocukluk ve ergenlik boyunca beyin gelişimini etkileyen bir risk faktörleri kombinasyonundan kaynaklanabileceği önerilmiştir.

Komplikasyonlar

Şizoaffektif bozukluğa sahip olmanın birtakım potansiyel komplikasyonları vardır:

Sosyal izolasyon

Kişilerarası çatışmalar

İşsizlik

Yoksulluk

Evsizlik

Sağlık sorunları

Tedaviye uyum sorunu

Bozuk akademik ve mesleki işlevsellik

İntihar düşünceleri ve girişimleri

İlgili Koşullar

Şizoaffektif bozukluğu olan kişiler, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) , anksiyete bozuklukları , madde ve alkol kullanımı ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ( ADHD ) gibi örtüşen bozukluklarla da yaşayabilirler .

Tedavi

Şizoaffektif bozukluk tedavisi daha tatmin edici bir yaşam sürmenize yardımcı olabilir. Tedavi, belirtilerinize bağlı olarak ilaç, terapi, hastanede yatma vb. şekilde olabilir.

İlaç

Şizoaffektif bozukluk için duygudurum düzenleyicileri (örn. Lityum), antipsikotikler (örneğin paliperidon) ve antidepresanlar (örn., Fluoksetin) gibi ilaçlar reçete edilebilir. Antipsikotik ilaç almak, halüsinasyonlar ve sanrıları azaltılarak daha sakin hissetmenize yardımcı olacaktır.

Kendinizi iyi hissetseniz bile ilaca devam etmek önemlidir, çünkü bu ilaçlar semptomlarınızı stabilize etmeye ve bunların tekrarlanmasını önlemeye yardımcı olur. Çoğunlukla şizoaffektif bozukluğu olan kişilerin yaşamlarının geri kalanı boyunca ilaç almaları gerekir.

Terapi

Şizoaffektif bozukluğu tedavi etmek için bilişsel davranışçı terapi (BDT), aile terapisi, grup terapisi veya beceri eğitimi gibi terapi yöntemleri kullanılabilir. Terapi sırasında hastalığınız hakkında bilgi edinebilir, hedefler belirleyebilir, günlük sorunların nasıl yönetileceğini belirleyebilir ve başkalarıyla etkileşime girme, bir iş bulma, mali durumunuzu ve evinizi yönetme ve kişisel bakımınızı yönetme becerilerinizi geliştirebilirsiniz.

Aileniz sizinle birlikte terapiye katılıyorsa, sizi nasıl en iyi şekilde destekleyebileceklerini öğreneceklerdir. Bu şekilde, terapi hastalığınızı daha iyi yönetmenize yardımcı olabilir.

Hastanede Yatma

Bir psikotik atak, intihar düşüncesi veya başkalarına yönelik tehditler söz konusu olduğunda, hastaneye yatırılmanız gerekebilir. Ne yazık ki, şizoaffektif bozukluk için tedavi yoktur ve uzun süreli tedavi ve yönetim gereklidir.

Bununla birlikte, ilaç tedavisi ve terapi, sizin ve etrafınızdakilerin hayatlarındaki bozulmayı azaltmaya yardımcı olabilir. Bu nedenle, tedavi rejiminizin optimal olduğundan emin olmak için doktorunuzla veya psikiyatristinizle temas halinde olmanız önemlidir.

Ne zaman yardım istemelisiniz?

Bildiğiniz birisi şizoaffektif bozukluk belirtileri gösteriyorsa, nasıl yardımcı olabileceğini bilmek zor olabilir. Arkadaşınızla veya akrabanızla konuşmayı deneyebilirken, aynı zamanda tedavi için onu zorlayamazsınız.

Ayrıca, bu bozukluğu olan kişilerin gerçeklik ile bağlantısı kesilebilir. Kişinin, yiyecek ve barınak gibi hayatın temel ihtiyaçlarıyla uğraşması ya da yakın güvenlik endişeleri olması durumunda, 112'i arayabilir ve o kişinin tedavi için değerlendirilmesini isteyebilirsiniz.

İntihar Düşüncesini Önleme

İntihar düşüncesi ve davranışı şizoaffektif bozukluğu olan bazı kişiler için büyük bir sorun olabilir. Bildiğiniz birisi intihar etme veya başka birine zarar verme tehlikesiyle karşı karşıyaysa, 112i veya yerel acil durum numarasını arayın. Diğer alternatif ise - güvenli bir şekilde yapabileceğinizi düşünüyosanız- kişiyi en yakın hastane acil servisine götürmektir.

Eğer size bir şizoaffektif bozukluk tanısı konulduysa, belirtilerinizin kötüleştiğini ve başka bir boyuta girdiğinizin farkına varmayı öğrenmek önemlidir. Uyuyamama ya da paranoya hisleri, bunun gerçekleştiğine dair bir işaret olabilir. Semptomların arttığını fark ettiğinizde, doktorunuzdan veya diğer ruh sağlığı uzmanlarından mümkün olan en kısa sürede yardım istemek önemlidir.