Şizoaffektif
bozukluk ve şizofreni, her biri kendi tanı ölçütlerine ve tedavisine sahip iki
farklı bozukluktur. Her ikisi de Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El
Kitabının (DSM V) son versiyonunda psikotik bozukluklar olarak
tanımlanmaktadır.
Şizofreni ve
şizoaffektif bozukluk arasında , halüsinasyonlar, sanrılar ve düzensiz
düşünceler gibi temel psikotik belirtiler de dahil olmak üzere birçok benzerlik
vardır. Ancak şizoaffektif bozukluk tanısı için gerekli olan, ancak şizofreni
tanısı için gerekli olmayan duygudurum özellikleri de dahil olmak
üzere önemli farklılıklar vardır. İkisini ayırmak önemlidir çünkü tedavi yöntemleri farklıdır. Örneğin şizoaffektif bozuklukta duygudurum bozukluğu semptomları için
tedavi gereklidir, ancak şizofreni için gerekli olmayabilir.
Şizofreni ve Şizoaffektif Bozukluğun Tanımlanması
Bu psikotik
bozuklukların her ikisinde de halüsinasyonlar ve sanrılar ortaya çıkmaktadır.
Halüsinasyonlar olmayan sesleri duyma, görüntüleri görme veya orada olmayan
hisler gibi yanlış duyusal algılardır. Sanrılar ise insanların zaman yolculuğu
yoluyla ziyaret ettikleri veya birinin gizlice başka biri olarak gizlendiği
gibi yanlış inançlardır.
Hem
şizofreni hem de şizoaffektif bozuklukta, hastalığa sahip olan kişi algısal
sorunlara ve yanlış inançlara sahiptir. Her iki durumda da, semptomlar
genellikle 20'li yaşların başında başlar ve hastalığın aile öyküsü olabilir.
Şizofreni
Şizofreni,
başkalarıyla ilişki kurma, açık bir şekilde düşünme, kişinin kendi kendine
bakma, bir işi sürdürme, hatta gerçeklikle temas kurma becerisine müdahale eden
şiddetli psikotik belirtilere neden olan bir akıl hastalığıdır. Psikotik
belirtiler nedeniyle diğerleriyle etkileşimde bulunmak genellikle zordur.
Halüsinasyonlar
ve sanrılar gibi psikotik belirtilerin yanı sıra, şizofreni hastaları çoğu
zaman tutarsız konuşma ve düzensiz davranışlara sahiptir. Genelde olaylara
ruhsuz tepkiler verirler (fazla duygu
göstermezler) ve ortalamadan çok daha az konuşma eğilimindedirler. Çoğunlukla
şizofreni hastalarında dikkat, hafıza, yeni bilgi işleme yeteneği ve problem
çözmede sorun vardır.
Şizoaffektif Bozukluk
Şizoaffektif bozukluk,
kişinin depresyon ve / veya mani gibi duygudurum bozukluğu belirtileriyle
birlikte sanrılar, halüsinasyonlar, düzensiz düşünme veya ruhsuz tepkiler gibi
şizofreninin psikotik belirtilerini deneyimlediği zihinsel bir sağlık
durumudur.
İki tip
şizoaffektif bozukluk vardır:
Bipolar tip: mani atakları ve majör depresyon
ile karakterize
Depresif tip: mani olmadan majör depresyon
atakları ile karakterize
Şizofreni ve Şizoaffektif Bozukluk Arasındaki
Farklılıklar
Semptomlardaki
ince farklar, iki bozukluk arasında ayrım yapmaya yardımcı olabilir. Örneğin
şizofrenisi olan bir kişi depresif veya manik olabilir, ancak bu duygudurum
bozukluğu belirtileri genellikle durumun belirgin veya kalıcı bir parçası
değildir. Zaman seyri, prognoz ve tedavi de küçük boyutlarda farklılık
gösterir.
Şizofreni ve şizoaffektif bozukluk arasındaki önemli
farklılıklar şunlardır:
Mood Bölümlerinin Süresi
Şizoaffektif
bozukluğu olan bir kişinin, toplam hastalık süresinin yarısından fazlasına denk
gelen şiddetli duygudurum belirtileri yaşaması muhtemeldir.
Öte yandan
şizofrenisi olan bir kişi de duygudurum dönemleri yaşayabilir, ancak duygudurum
belirtilerinin toplam süresi, psikotik belirtilerin süresine kıyasla kısadır.
Psikotik Belirtilerin ve Hastalığın Süresi
Şizofrenide
psikotik belirtiler kalıcıdır, şizoaffektif bozuklukta ise gelmeye ve gitmeye
eğilimlidirler.
Hastalığın
seyri açısından, şizofreni tanısı konan kişilerin çoğunun kronik ve kalıcı bir
hastalık seyri vardır. Öte yandan, şizoaffektif bozukluk tanısı konan çoğu
insan semptom atakları yaşar ve şizofreni hastalarına göre semptomsuz
aralıklara sahip olma olasılığı daha yüksektir. Ancak, bu net bir kural
değildir; bazı insanlarda, tam tersi doğrudur.
Ruhsal Belirtiler ve Psikotik Belirtiler Arasındaki
İlişki
Şizofrenide
duygudurum belirtilerinin psikotik belirtiler olmadan gerçekleşmesi
beklenmemektedir. Psikotik belirtiler hemen hemen her zaman mevcuttur, ancak
duygudurum belirtileri gelir ve gider.
Şizoaffektif
bozuklukta, bir kişinin depresyon veya mani yaşadığı dönemlerde psikotik
belirtiler olabilir veya olmayabilir. Bununla birlikte, şizoaffektif bozukluğun
tanısı, kişinin herhangi bir duygudurum belirtisi yaşamaması durumunda
yeterince uzun süre (en az birkaç hafta) psikotik belirtilerin bulunmasını
gerektirir.
Tedavilerde Farklılıklar
Şizofreni
tedavisi çoğunlukla antipsikotikler
olarak adlandırılan özel bir reçeteli ilaç grubuna dayanır. Bunlar daha eski
antipsikotik ilaçları (haloperidol ve
klorpromazin) ve daha yeni ilaçları ( risperidon , olanzapin , ziprasidon ,
ketiapin , asenapin veya lurasidon) içerir. Şizofreni için bakım tedavisi
neredeyse her zaman antipsikotik bir ilaçtır.
Şizoaffektif
bozukluğun duygudurumla ilişkili semptomları için tedavi, öncelikle bir kişinin
şiddetli psikotik belirtiler geçirdiği dönemlerde antipsikotikleri de içerir. Bir antipsikotik olan paliperidon
(invega), şizoaffektif bozukluğu tedavi etmek için FDA onaylı endikasyona sahip
tek ilaçtır.
Duygudurum
belirtileri için şizoaffektif bozukluğu olan kişilerde, depresif tipte
antidepresanlar ve bipolar tipte ise valproat veya lityum gibi duygudurum
düzenleyiciler reçete edilir. Şizofreni hastalarının genellikle duygudurum
düzenleyicileri veya antidepresanlar almasına gerek yoktur, ancak bazen
antipsikotiklere ek olarak bu ilaçlara ihtiyaç vardır.
0 Comments