Laktoz
intoleransı, süt alerjileri, vejeteryan, vegan ve düşük kolesterol
diyetlerin artan popülaritesi gibi konular, gıda endüstrisini inek sütüne
çeşitli bitki bazlı alternatifler üretmeye itmiştir .
Badem
ve soya sütü vegan, doğal olarak laktozsuz ve düşük kolesterollüdür, ancak sağlık yararları, besin içeriği ve
çevresel etkileri bakımından farklılıklar vardır.
Bu yazıda,
badem ve soya sütünün farklı faydalarını ve zararlarını inceleyeceğiz.
Sağlık Faydaları
Badem sütü
ve soya sütü çeşitli şekillerde sağlıklı seçeneklerdir. Farklı besinler
içerirler ve aşağıda da bahsedildiği gibi insan sağlığı için çeşitli yararları
olabilir.
Badem sütü
Çiğ
bademlerin sağlık, protein, anahtar vitaminler, lif ve antioksidan kaynağı
olması gibi sağlık yararları vardır. Çiğ bademlerin sağlığa faydaları, badem
sütünün popülaritesinin arttırılmasına yardımcı olmuştur.
Badem
sütünün yüksek seviyede tekli doymamış yağ asitleri vardır. Bu tip sağlıklı
yağ, kilo kaybına ve kilo yönetimine yardımcı olabilir.
Araştırma
ayrıca, tekli doymamış yağ asitlerinin düşük yoğunluklu lipoproteini (LDL)
azaltmaya yardımcı olabileceğini - doktorların da vücutta kötü kolesterol
dediği - gösteriyor. Araştırmacılar bu yağları kalp hastalığı, obezite ve
kanserle ilişkilendirmektedir.
Soya sütü
Badem sütüne
benzer şekilde, soya sütü doymuş yağlarla karşılaştırıldığında daha yüksek
miktarda tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ içeriğine sahiptir. İnek
sütündeki doymuş yağlar yüksek kolesterol ve kalp problemlerine katkıda
bulunur.
Sağlıklı
yağlar içermesinin yanı sıra, soya sütü inek sütüne benzer miktarda protein
sunan tek süt alternatifidir. Soya sütündeki besin içeriği inek sütününkiyle
karşılaştırılabilir.
Doğal olarak
kolesterolsüz ve vegan özellikleri dışında, soya sütü izoflavon içerir.
Araştırma, izoflavonların antioksidanlar olduğunu, vücuttaki iltihabı
azaltabildiğini ve ayrıca antikanser etkilerinin olabileceğini göstermektedir.
Ulusal
Tamamlayıcı ve Bütünleştirici Sağlık Merkezi'ne göre, her gün soya proteini
tüketmek LDL kolesterolü azaltabilir.
Beslenme
Amerika
Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı'nın hazırladığı aşağıdaki tablo, 240
mililitre (ml) badem ve soya sütünün besin değerlerini gram (g), miligram (mg)
veya uluslararası birimler (IU) cinsinden karşılaştırmaktadır:
|
Soya sütü, 240 ml
|
Badem sütü, 240 ml
|
Kalori
|
101
|
29
|
Makro besinler
|
|
|
Protein
|
6 g
|
1,01 g
|
Toplam yağ
|
3,5 g
|
2,5 g
|
Karbonhidrat
|
12 g
|
1,01 g
|
Diyet lifi
|
1 g
|
1 g
|
Şeker
|
9 g
|
0 g
|
Mineraller
|
|
|
Kalsiyum
|
451 mg
|
451 mg
|
Demir
|
1,08 mg
|
0.36 mg
|
Magnezyum
|
41 mg
|
17 mg
|
Fosfor
|
79 mg
|
Veri yok
|
Potasyum
|
300 mg
|
36 mg
|
Sodyum
|
91 mg
|
115 mg
|
Vitaminler
|
|
|
B2 vitamini
|
0.425 mg
|
0,067 mg
|
A vitamini
|
499 IU
|
499 IU
|
D
Vitamini
|
120 IU
|
101 IU
|
Farklı
markalarda badem ve soya sütlerinin besin içeriği farklılık gösterir. Bazı
markalar ürünlerine şeker, tuz ve koruyucu maddeler ekleyebilir. Bu ilaveler
karbonhidrat içeriğini ve sütteki kalorileri değiştirebilir.
Çoğu bitki
bazlı süt alternatifi markası ayrıca inek sütündeki içeriği taklit etmek için
ürünlerine kalsiyum ve D vitamini ile güçlendirebilir.
Badem ve soya sütünün kullanım alanları
İnsanlar
soya ve badem sütünü benzer şekillerde kullanabilirler. Birçoğu bunları
doğrudan süt yerine tahıl, yulaf ezmesi, kahve ve smoothie'lerde kullanır.
Ayrıca basit bir bardak inek sütünün yerine geçebilirler.
Badem
sütünün tadını bir çok insan soya sütünden daha hoş bulmaktadır. Bazı
durumlarda, soya sütünün tadı, badem sütüyle karşılaştırıldığında tahıllarda,
içeceklerde veya pişirme işlemlerinde daha kuvvetli olabilir.
İnsanlar
badem sütü ve soya sütünü pişirme işleminde süt yerine kullanabilir. Ayrıca bitki bazlı bu sütler tatlıların kıvamını
değiştirebilir ve insanların tariflere daha fazla miktarda süt eklemesi
gerekebilir.
Dezavantajları
Soya ve
badem sütünün sağladığı faydaların yanı sıra, aşağıda tartıştığımız gibi
dezavantajlarını da düşünmekte fayda vardır.
Badem sütü
Badem sütü,
inek sütü ve soya sütü ile karşılaştırıldığında kalori ve protein bakımından
düşüktür. İnek sütünü badem sütüyle değiştirirken, insanlar eksik kalorileri,
proteinleri ve vitaminleri diğer besin kaynaklarından gidermelidir.
Bazı
üreticiler yağsız gıdalar ve badem sütü de dahil olmak üzere süt değişimleri
için koyulaştırıcı olarak karagenan ekler. Kararageananın bazı yan etkileri
vardır, en yaygın olanı sindirim bozuklukları, ülserler ve iltihaptır.
Badem
sütündeki katkılardan kaçınmak için kendiniz evde badem sütü yapmayı deneyin.
İnek
sütündeki proteinin neden olduğu alerjik reaksiyonlara benzer olarak, bazı
insanların bademlere alerjisi vardır ve badem sütü içmekten kaçınmaları
gerekir.
Soya sütü
Soya sütü
protein içermesine rağmen, bazı markalar soya sütü yapımında kullandıkları
işlem nedeniyle temel bir amino asit olan metiyonin konusunda yetersizdir.
İnsanların bu amino asidi diyetlerinin diğer alanlarından alması gerekebilir.
Eğer bir
insan yeterli miktarda metiyonin, kalsiyum ve D vitamini alıyorsa, soya sütü
inek sütünün yerine geçebilir.
Badem
sütünde olduğu gibi, bazı insanlar soya fasulyesi alerjisine sahip olabilir ve
soya sütünden uzak durmalıdır.
Soya sütü,
bazı insanların antinutrientler olarak adlandırdığı bileşikler içerir. Bu doğal
antinutrientler vücudun temel besin maddelerini emme yeteneğini azaltabilir ve
protein ve karbonhidratların sindirimini bozabilir.
Soya
fasulyesinde bulunan antinutrientler şunları içerir:
Tripsin
inhibitörleri
Lektinler
Fitik
asitler
Sindirilemez
oligosakaritler
Farklı
üretim işlemleri, antinutrientlerin varlığını azaltabilir ve soya fasulyesinin
besin değerini artırabilir. Bu süreçler ek emek, iş ve maliyet gerektirir.
Çevresel Etki
Badem sütü
üretimi çevreye zarar verebilir.
Bademler çok
su yoğun bir üründür. Kaliforniya San Francisco Üniversitesi Sürdürülebilirlik
Bürosu'na göre, üreticiler yalnızca 16 badem üretmek için 15 galon su
kullanmaktadır.
Badem
üretilen çiftliklerdeki sulama gereksinimlerinin artması, kuraklığa maruz kalan
bölgelerde çevre üzerinde uzun süre kalıcı etkiler yaratabilir.
Dahası
çiftçiler badem ve soya fasulyesi üretmek için böcek ilacı kullanrlar. 2017
Tarımsal Kimyasal Madde Kullanımı Araştırması soya bitkileri üzerinde çeşitli
pestisitlerin kullanımını vurgulamaktadır. Bu böcek ilaçları su kaynağını
kirletebilir ve içme suyunu daha toksik hale getirebilir.
İnek sütüne diğer vegan alternatifler nelerdir?
Hindistan
cevizi sütü laktoz içermeyen bir seçenektir.
Günümüzde
tüketiciler, çeşitli süt dışı süt alternatiflerinden birini seçebilmektedir.
Badem ve soya sütünün yanı sıra, insanların doğal olarak laktoz içermeyen
içecekler üretebilecekleri vegan gıdalar şunlardır:
Pirinç
Kaju fıstığı
Hindistan
cevizleri
Kenevir
tohumu
Yulaf
Keten tohumu
Fındık
Macadamia
fıstığı
Özet
Badem ve
soya sütü, inek sütüne iki popüler vegan alternatiftir. İnsanların sağlığı için
farklı beslenme profilleri ve yararları vardır.
Soya sütü ek
vitamin ve mineraller içerir. Soya sütü birçok yönden inek sütünü alternatifler
arasında en iyi şekilde taklit eder, ancak herkes soya sütünün tadından
hoşlanmaz.
Evde süt
çeşitleri yapmak, eğer bir kişi pestisit içermeyen bileşenler kullanıyorsa
sürdürülebilir bir alternatif sunabilir.
Bitki bazlı
süt ürünleri kullananlar, inek sütündeki bol miktarda bulunan eksik
kalorilerin, makro besinlerin, minerallerin ve vitaminlerin farkında olmalı ve
bu besinleri diyetin diğer alanlarından aldığına emin olmalıdır.
0 Comments